Talament coma ei compromés, eth passat dia 1 de gèr, er Institut d’Estudis Aranesi-Acadèmia aranesa dera lengua occitana actualizèc damb 500 paraules naues eth Diccionari der aranés qu’includissen mots restacadi damb era pandemia d’era Covid-19.

Es aportacions an estat hètes pes collaboradors qu’incorpòren era Comission deth Diccionari dera Acadèmia.

Tanben s’a actualizat en tot incorporar es errates que s’auien cometut en Diccionari e qu’an estat trobades gràcies a collaboracions diuèrses. Es dus documents se pòden trobar ena pagina d’inici dera web dera Acadèmia http://www.institutestudisaranesi.cat/

Es naues incorporacions includissen mots restacadi damb era pandèmia provocada pera Covid-19 a cargue de Ròsa Salgueiro. Paraules coma:

Covid-19 nòm f. Malautia respiratòria provocada peth coronavirus SARSCoV-2, qu’en cassi leugèrs produsís simptòmes parions as dera gripa, com ara fèbre, tos, dispnèa, mialgia e astenia, e qu’en cassi grèus pòt derivar en ua pneumònia associada a un procès inflamatòri generau qu’a de besonh d’atencion intensiva.

Antigèn nòm m. Molecula capaça de produsir ua responsa immunitària en organisme.

Asimptomatic, -ca adj m/f. Que non presente cap manifestacion clinica aparenta de malautia.

Coronavirus nòm m. Familha de virus damb RNA monocatenari de sentit positiu, de forma esferica e damb capsida de simetria elicoidau, damb un diamètre de 80 a 130 nm, que presenten ua envolopa damb espicules en forma de petals o punches.

Confinament nòm m. Hèt de tancar bèth un en un espaci limitat.

Epidemia nòm f. Aparicion, en ua comunautat o un airau geografic, durant un periòde de temps concrèt, d’un nombre inesperat de casi d’ua malautia, qu’excedissen clarament es valors abituaus.

Immunitat nòm f. Resisténcia aquerida o congenita d’un organisme enfront d’ua malautia infecciosa o d’un antigèn determinat.

Isolament nòm m. 1. Amàs de mesures que s’apliquen a ua persona damb ua malautia contagiosa durant un periòde en qué era malautia ei transmissibla entà esvitar eth contagi de d’autes persones. 2 Separacion. Sin.: aislament

Pandèmia nòm f. Epidèmia d’ua malautia transmissible que s’esten per fòrça païsi e afècte un nombre plan elevat d’individús.

Prevalencia nòm f. Nombre de persones afectades per ua malautia determinada, o exposades a un factor de risc determinat, en un periòde de temps concrèt en relacion ath nombre totau d’abitants d’un airau geografic o sociau.

Quarantena nòm f. Restriccion des activitats de persones o animaus sanitosi qu’an estat en contacte damb ua persona o un animau damb ua malautia contagiosa pendent era fasa en qué era malautia ei transmissibla, damb er objectiu d’esvitar-ne era propagacion pendent eth periòde d’incubacion.

Info: IEA-AALO